Στην εποχή που ζούμε οι αντοχές μας δοκιμάζονται συνεχώς τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Επι μονίμου βάσεως ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια σκληρή κοινωνική πραγματικότητα μέσα στην οποία καλούμαστε να επιβιώσουμε. Ο άνθρωπος όντας εξαιρετικά πολύπλοκο ον, παρόλο που έχει προκαλέσει τόσα πολλά κακά στον κόσμο είναι και αυτός που μπορεί να τα λύσει.
Η κοινωνία μας πάσχει εξαιτίας της ασυνεννοησίας. Το ‘’φάρμακο’’ στην συγκεκριμένη δυσλειτουργία θα μπορούσε να τοποθετηθεί στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης η οποία μπορεί να οριστεί ως η συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου, και η κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του. Η καλλιέργεια της θα μπορούσε να πετύχει την εναρμόνιση των διαπροσωπικών μας σχέσεων, με ποικίλα ευεργετικά αποτελέσματα στην κοινωνική πραγματικότητα.
Πως κλιμακώνεται η δυσλειτουργικότητα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις μέσα από ένα απλό παράδειγμα.
Πόσες φορές άραγε ο καθένας από εμάς ξεκινάει την μέρα του με χαρά και αισιοδοξία έως ότου να συμβεί εκείνη η πρώτη αναποδιά προκαλώντας ένα ντόμινο από παρόμοιες αρνητικές καταστάσεις;
Έστω ότι κάποιος χρειάζεται να περιμένει πάρα πολύ ώρα στην ουρά μιας υπηρεσίας ώστε να ολοκληρώσει κάποια πρακτική υποχρέωση. Πολύ γρήγορα και λόγω της μεγάλης αναμονής αρχίζουν να εμφανίζονται συναισθήματα αγανάκτησης και οργής με κατεύθυνση προς ποικίλους προορισμούς όπως το κοινωνικό σύστημα, την θεσμική λειτουργικότητα κ.α. Όταν φτάνει ώρα να εξυπηρετηθεί επιτέλους και έρχεται σε επαφή με κάποιον υπάλληλο αυτομάτως και χωρίς να το καταλάβει στο πρόσωπο του υπάλληλου καθρεφτίζονται όλα τα άσχημα συναισθήματα που γεννήθηκαν μέσα του προηγουμένως. Έτσι λοιπόν ψάχνει αφορμές ώστε να εντοπίσει οποιοδήποτε ελάττωμα στην συμπεριφορά του και τότε ξεσπάει, γίνεται χείμαρρος με αποτέλεσμα να προκαλέσει μια πολύ αρνητική και άσχημη ατμόσφαιρα η οποία δυστυχώς θα επηρεάσει και τα δυο άτομα.
Το χειρότερο όμως σε αυτήν την κατάσταση είναι το γεγονός ότι για να αποφορτιστούν από τον αρνητισμό στον οποίο εκτέθηκαν, με την πρώτη δυνατή ευκαιρία ο καθένας θα ξεσπάσει σε οποιονδήποτε του δώσει την παραμικρή αφορμή δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο.
Με ποιόν τρόπο θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί όλα αυτά; Πως σπάω τον φαύλο κύκλο της οργής, της αγανάκτησης και οποιουδήποτε αρνητικού συναισθήματος με ακολουθεί;
Η ενσυναίσθηση είναι το φάρμακο για την εναρμόνιση των διαπροσωπικών μας σχέσεων.
Ζούμε μέσα σε κοινωνία, το γεγονός αυτό καθαυτό συνεπάγεται την ανάγκη για συνεννόηση, ειλικρινή επικοινωνία και κατανόηση.
Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης δηλαδή το να προσπαθούμε να βάζουμε τον εαυτό μας στην θέση ενός άλλου ανθρώπου μπορεί να συντελέσει σε μια πιο ομαλοποιημένη και ουσιαστική διαδραστικότητα καθώς αν συμπάσχω με κάποιον και κατανοώ τα κίνητρα που πυροδοτούν την συμπεριφορά του αυτομάτως γεννιέται το έρεισμα για πιο ουσιαστική επικοινωνία καθώς δεν τον τοποθετώ απέναντί μου ως εχθρό αλλά δίπλα μου ως σύμμαχο με σκοπό την ομαλοποίηση της οποιαδήποτε διαφωνίας και την εύρεση λύσης
Ο έλεγχος των εσωτερικών παρορμήσεων με στόχο τον σεβασμό.
Το να μπορέσουμε να ενστερνιστούμε την ιδέα ότι οι συνάνθρωποι, οι σύντροφοι και οι συνάδελφοι μας δεν είναι σάκος του μποξ πάνω στον οποίο θα ξεσπάσουμε για τον οποιονδήποτε λόγο είναι μια δύσκολη διαδικασία αλλά αποτελεί και ένα πρώτο βήμα προς την καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας.
Το να χειρίζομαι τα συναισθηματικά μου σκαμπανεβάσματα ώστε να διασφαλίσω μια αρμονία στις διαπροσωπικές μου σχέσεις είναι κάτι που όταν ένας άνθρωπος το πετυχαίνει για πρώτη φορά αισθάνεται ένα μεγαλείο μέσα του και αρχίζει να αγαπάει τον εαυτό του λίγο περισσότερο εκείνη την στιγμή.
Η ζωή μας δεν είναι ποτέ στρωμένη με ροδοπέταλα, συνεχώς δοκιμαζόμαστε από κάθε πλευρά. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τίποτα εκτός από την αντίδραση μας στις περισσότερες καταστάσεις. Για φανταστείτε όμως όλοι να πειθαρχούσαν και να ασκούσαν έλεγχο στις αντιδράσεις τους. Θα υπήρχε τόση μεγάλη δυσλειτουργία στις μεταξύ μας σχέσεις;
Ξύπνα επιτέλους βρε άνθρωπε, Τα πράγματα είναι πιο απλά απ ’ότι πιστεύεις. Εξαιτίας της υπεραναλυτικότητας και του τι εσύ νομίζεις ότι ισχύει, δεν μπορείς να διακρίνεις ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθαι.
Λήθη και συνήθεια, 2 παράγοντες που συντελούν στην ισοπέδωση της ηθικής ανάπτυξης.
Η λήθη μαζί με την συνήθεια αποτελούν δυο καταστάσεις οι οποίες μπορούν να μας ισοπεδώσουν ηθικά και να γεννήσουν ένα τέρας.
Λήθη γιατί ξεχνάμε. Οι διάφορες νίκες και τα κατορθώματα που πετύχαμε κατά την διάρκεια της ζωής, μας έκαναν να ξεχάσουμε τον άνθρωπο που πάλευε για να πετύχει. Έτσι λοιπόν όταν ερχόμαστε σε επαφή με κάποιον ο οποίος οικονομικά, κοινωνικά βρίσκεται ίσως σε μια πιο ανώριμη φάση σε σχέση με εμάς τον εκμηδενίζουμε ηθικά με την παραμικρή αφορμή αντλώντας μάλιστα υπεραξία από την πράξη μας.
Συνήθεια γιατί δεν μας εντυπωσιάζει τίποτα απ’ όσα έχουμε. Μπορεί να προσπαθούσαμε μια ζωή να τα αποκτήσουμε αλλά από την στιγμή που γίνονται κεκτημένα και με το πέρασμα του χρόνου δεν σημαίνουν τίποτα.
Ξεχνάμε και συνηθίζουμε λοιπόν, ισοπεδώνοντας οτιδήποτε βρεθεί στον δρόμο μας επειδή μπορεί την προκειμένη στιγμή να είμαστε πιο δυνατοί από αυτό. Μην καλλιεργώντας οποιαδήποτε ηθική αυτοβελτίωση, βάζοντας έτσι το λιθαράκι μας στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας τόσο δυσλειτουργικής η οποία μας φταίει στην τελική.
Η εξελικτική διαδικασία σαν ηλεκτρονικό παιχνίδι
Η ζωή μπορεί να παρομοιαστεί με ηλεκτρονικό παιχνίδι. Ο χαρακτήρας που καλείται να παίξει είμαστε εμείς και ανάλογα με τα εφόδια που παίρνουμε κατά την διάρκεια του παιχνιδιού οικοδομούμε έναν δυνατότερο και πιο εξελιγμένο παίκτη ο οποίος καλείται συνεχώς να αντιμετωπίζει δυσκολότερες προκλήσεις. Το πόσα επίπεδα θα καταφέρει να περατώσει και το αν θα καταφέρει να τερματίσει το παιχνίδι με νίκη εξαρτάται από το πόσο αποτελεσματικά έπαιξε το παιχνίδι και τα εφόδια που μάζεψε στην πορεία του.
Η καλλιέργεια του εαυτού αποτελεί μια διαδικασία στην οποία οι άνθρωποι θα πρέπει να επιδίδονται αδιάκοπα καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής. Οφείλουμε στους εαυτούς μας να επιδιώκουμε διαρκώς την προσωπική ηθική μας λάξευση καθώς κάτι τέτοιο θα έχει καθοριστικές θετικές συνέπειες στο κοινωνικό σύνολο μακροσκοπικά.
Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, η προσπάθεια περάτωσης μιας κατάστασης ενσυνειδητότητας στα όρια του δυνατού σε συνδυασμό με μια ζωή που διέπεται από τις ηθικές αρετές και τον ορθό λόγο αποτελούν όπλα με τα οποία είναι εφικτό και κάτω από τις χειρότερες συνθήκες οι άνθρωποι να πετύχουν μια ειρηνική και εξελικτική συμβίωση ώστε να πάψει η κοινωνία στο σύνολο της να εκφυλίζεται αλλά να ανθίσει.
Μπεϊλέρη Αγγελική
