Η ενσυναίσθηση αποτελεί μια ιδιότητα η οποία σας βοηθά να δείτε τα πράγματα από την οπτική γωνία ενός άλλου ατόμου, να συμπάσχετε με τα συναισθήματά του και να δημιουργήσετε ισχυρότερες σχέσεις – στη δουλειά, στο σχολείο και στην προσωπική σας ζωή. Δείτε πώς μπορείτε να γίνετε πιο ενσυναισθητικοί.
Τι είναι η ενσυναίσθηση;
Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να βλέπετε τα πράγματα από την οπτική γωνία ενός άλλου και να αισθάνεστε τα συναισθήματά του. Το να μπείτε στη θέση ενός άλλου ατόμου μπορεί να σας οδηγήσει στο να ενεργήσετε με συμπόνια και να κάνετε ό,τι μπορείτε για να βελτιώσετε την κατάστασή του. Με τον τρόπο αυτό, μπορείτε να μειώσετε τη δυσφορία του άλλου ατόμου καθώς και τη δική σας.
Φανταστείτε ότι επιστρέφετε στο σπίτι και ανακαλύπτετε ότι ο σύζυγος ή ο σύντροφός σας είναι άρρωστος. Ακόμα κι αν είχατε μια καλή μέρα, θα νιώθατε ξαφνικά την αγωνία τους και θα φροντίζατε για τις ανάγκες τους.
Αν ένας φίλος είναι θυμωμένος για τον τρόπο με τον οποίο του φέρθηκε ο εργοδότης του, πιθανότατα θα συμμεριστείτε την αίσθηση απογοήτευσής του. Ίσως δεν μπορείτε να λύσετε το πρόβλημά τους, αλλά μπορείτε να καταλάβετε ότι έχουν την ανάγκη να εκτονώσουν τα συναισθήματα τους.
Η ενσυναίσθηση δεν αφορά μόνο τις δυσκολίες. Όταν το παιδί σας είναι ενθουσιασμένο με κάτι, νιώθετε τη χαρά του. Όταν ο φίλος σας γελάει με ένα αστείο, βιώνετε τη διασκέδασή του. Η ενσυναίσθηση σας επιτρέπει να εμβαθύνετε τις σχέσεις σας, καθώς συνδέεστε με τις σκέψεις και τα συναισθήματα των φίλων και των αγαπημένων σας και εκείνοι με τα δικά σας.
Η ενσυναίσθηση μπορεί να επεκταθεί και σε ανθρώπους που δεν γνωρίζετε. Αν είδατε κάποιον να κάθεται μόνος του σε ένα πάρτι, για παράδειγμα, μπορεί να συναισθανθείτε τη μοναξιά του και να συνομιλήσετε μαζί του. Αν είδατε εικόνες άλλων ανθρώπων που υποφέρουν στην άλλη άκρη του κόσμου, μπορεί να συγκινηθείτε και να προσφέρετε πόρους για να βοηθήσετε στην ανακούφιση του πόνου τους. Από την άλλη πλευρά, όταν βλέπετε ένα τηλεοπτικό πλήθος να βροντοφωνάζει από χαρά, μπορεί να νιώσετε τη διάθεσή σας να ανεβαίνει. Η χαρά τους γίνεται δική σας χαρά.
Κατανόηση των διαφορετικών συστατικών της ενσυναίσθησης
Οι ερευνητές τείνουν να αναγνωρίζουν τουλάχιστον δύο συνιστώσες της ενσυναίσθησης: τη συναισθηματική και τη γνωστική.
Η συναισθηματική ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να αισθάνεστε αυτό που αισθάνονται οι άλλοι. Αν ο/η σύζυγός σας είναι αγχωμένος/η και λυπημένος/η, μπορεί να αντανακλάτε αυτά τα συναισθήματα. Αν ένας φίλος είναι χαρούμενος και ευδιάθετος, μπορεί να βρεθείτε να χαμογελάτε καθώς η ευτυχία του φαίνεται μεταδοτική.
Η γνωστική ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα αναγνώρισης και κατανόησης της ψυχικής κατάστασης ενός άλλου ατόμου. Σας δίνει εικόνα της προοπτικής και των συναισθημάτων του άλλου ατόμου. Αν αναγνωρίσετε ότι ο σύζυγός σας είναι θυμωμένος, μπορείτε να προβλέψετε ότι το αστείο σας δεν πρόκειται να πιάσει τόπο. Αν μπορείτε να καταλάβετε ότι ο φίλος σας αισθάνεται αβοήθητος, δεν θα εκπλαγείτε από το ξαφνικό ξέσπασμά του.
Αυτά τα δύο συστατικά της ενσυναίσθησης απαιτούν διαφορετικά νευρωνικά δίκτυα στον εγκέφαλό σας. Έτσι, είναι δυνατόν να έχετε υψηλή γνωστική ενσυναίσθηση αλλά χαμηλή συναισθηματική ενσυναίσθηση και το αντίστροφο.
Διαφορές ενσυναίσθησης μεταξύ των δύο φύλων
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναφέρουν ότι αισθάνονται θλίψη όταν ακούνε για τον πόνο των άλλων. Αυτό ταιριάζει με τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI), η οποία έδειξε ότι οι γυναικείοι εγκέφαλοι εμφανίζονται πιο δεκτικοί στο να νιώθουν τον πόνο των άλλων ανθρώπων. Ωστόσο, η μελέτη δεν έδειξε διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στη γνωστική ενσυναίσθηση.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η ενσυναίσθηση;
Η ενσυναίσθηση έχει σημαντικό ρόλο στη ζωή σας. Πρώτον, μπορεί να ενισχύσει τους δεσμούς σας με τους ανθρώπους με τους οποίους αλληλεπιδράτε. Καθώς προσπαθείτε να καταλάβετε τους άλλους, τους κάνετε επίσης να νιώθουν ότι ακούγονται και κατανοούνται. Στη συνέχεια, είναι πιο πιθανό να αφιερώσουν χρόνο για να ενσυναινεθούν και εσάς. Αυτό εμβαθύνει τη σχέση σας και προάγει αυτό το αίσθημα σύνδεσης που όλοι μας επιθυμούμε.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η ύπαρξη ενός ισχυρού δικτύου κοινωνικής υποστήριξης τείνει να αυξάνει την ευτυχία ενός ατόμου. Επειδή η ενσυναίσθηση οδηγεί σε καλύτερες σχέσεις, μπορεί να αποτελέσει βασικό συστατικό για την οικοδόμηση μιας πιο ικανοποιητικής ζωής.
Η ενσυναίσθηση μπορεί επίσης:
Να παρακινεί σε μια πιο κοινωνική συμπεριφορά. Η ενσυναίσθηση μπορεί να σας παρακινήσει να αναλάβετε δράσεις που βελτιώνουν τη ζωή των άλλων. Αυτές οι ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν οτιδήποτε, από τη δωρεά σε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα μέχρι την ενθάρρυνση ενός φίλου να αναζητήσει βοήθεια για την κατάχρηση αλκοόλ ή απλώς να παρηγορήσει κάποιον με μια αγκαλιά.
Καθοδήγηση στη λήψη αποφάσεων. Σε κοινωνικές καταστάσεις, η ενσυναίσθηση μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε για τη σοφότερη πορεία δράσης. Αν ο/η σύντροφος σας φαίνεται αγχωμένος/η από τη δουλειά, μπορείτε να συμπεράνετε ότι δεν είναι η καλύτερη στιγμή να ζητήσετε να αναλάβει περισσότερες ευθύνες.
Μειώστε την εξουθένωση. Τα αποτελέσματα μιας μελέτης δείχνουν ότι η ενσυναίσθηση μπορεί να είναι χρήσιμη για τη μείωση της επαγγελματικής εξουθένωσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ενσυναίσθηση επιτρέπει την αποτελεσματικότερη επικοινωνία και συνεργασία, ακόμη και σε δύσκολα εργασιακά περιβάλλοντα.
Βοηθά στην εξομάλυνση των συγκρούσεων. Αν είστε σε μια πικρή διαφωνία με τον συνάδελφό σας, για παράδειγμα, η ενσυναίσθηση μπορεί να σας αποτρέψει από το να γίνετε υπερβολικά επικριτικοί ή άσκοπα σκληροί. Μόλις κατανοήσετε καλύτερα την οπτική γωνία κάποιου άλλου, είναι ευκολότερο να προχωρήσετε σε μια πρόταση συμβιβασμού.
Σημάδια ότι εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο δεν έχετε ενσυναίσθηση
Η ενσυναίσθηση δεν είναι κάτι που είτε έχετε είτε δεν έχετε. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης, ενώ άλλοι έχουν χαμηλότερη ενσυναίσθηση.
Εάν οι ενσυναισθητικές σας ικανότητες βρίσκονται στο χαμηλότερο άκρο του φάσματος, μπορεί να αισθάνεστε αδιάφοροι για τον πόνο των άλλων ανθρώπων. Για παράδειγμα, αν διαρρήξουν το σπίτι ενός φίλου σας, μπορεί να πείτε ή να σκεφτείτε: “Λοιπόν, αυτό δεν θα είχε συμβεί αν ήσασταν πιο προσεκτικοί”. Ή ίσως να περιφρονείτε τα μέλη της οικογένειάς σας που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και να το αποδίδετε στην αποτυχία τους να εργαστούν σκληρά. Ίσως μάλιστα να έχετε την εσφαλμένη πεποίθηση ότι τέτοια άσχημα πράγματα δεν θα σας συνέβαιναν ποτέ.
Η χαμηλή ενσυναίσθηση μπορεί επίσης να σας οδηγήσει να πιστεύετε ότι οι άνθρωποι γύρω σας είναι πολύ ευαίσθητοι. Μπορεί να εκπλήσσεστε συνεχώς που οι φίλοι σας προσβάλλονται από τα αστεία σας. Ίσως δεν καταλαβαίνετε πώς τα λόγια και οι πράξεις σας πληγώνουν τους αγαπημένους σας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κάθε είδους διαφωνίες και παρεξηγήσεις.
Αν έχετε χαμηλή ενσυναίσθηση, μπορεί να έχετε έλλειψη υπομονής όταν ασχολείστε με ανθρώπους που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Ίσως η καλύτερη συμβουλή σας για τους άλλους ανθρώπους να είναι: “Απλά ξεπεράστε το”. Παρόλα αυτά, έχετε την τάση να κρατάτε κακίες και να μη συγχωρείτε τους ανθρώπους για τα λάθη τους. Φαίνεται ότι δεν έχετε ποτέ το χρόνο για να ακούσετε τις απόψεις των άλλων ανθρώπων ή να προβληματιστείτε σχετικά με τη συναισθηματική τους κατάσταση.
Αναγνωρίζοντας την έλλειψη ενσυναίσθησης στους άλλους
Αν ένα αγαπημένο σας πρόσωπο στερείται ενσυναίσθησης, είναι πιθανό να έχετε κάποιες ταραχώδεις αλληλεπιδράσεις. Μπορεί να είναι ανυπόμονος και υπερβολικά επικριτικός, με αποτέλεσμα να αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε.
Μπορεί να παρατηρήσετε ότι απορρίπτουν συνεχώς τα προβλήματά σας ή αποσυντονίζονται όταν μιλάτε για τα συναισθήματά σας. Μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν εισακούονται ή να αρχίσετε να αναρωτιέστε αν όντως είστε πολύ ευαίσθητοι. Συνειδητοποιήστε ότι η έλλειψη ενσυναίσθησης είναι ένα ζήτημα που μόνο οι ίδιοι μπορούν να διορθώσουν.
Αιτίες της έλλειψης ενσυναίσθησης
Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι φυσικό να νιώθετε χαμηλή ενσυναίσθηση. Μπορεί να δυσκολεύεστε να συμπάσχετε με κάποιον που σας εκφόβιζε ή κακομεταχειριζόταν τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Αυτό θα μπορούσε να είναι απλώς μια καταστασιακή έλλειψη ενσυναίσθησης και να μην αντανακλά το πόσο καλά συμπάσχετε με τους ανθρώπους γενικά.
Ορισμένες εμπειρίες μπορεί να μειώνουν την ενσυναίσθησή σας. Για παράδειγμα, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η ενσυναίσθηση μπορεί να μειωθεί καθώς οι φοιτητές ιατρικής περνούν την εκπαίδευσή τους. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην επαγγελματική εξουθένωση, καθώς οι φοιτητές ιατρικής παλεύουν με τον αγχωτικό φόρτο εργασίας και τις αυξημένες ευθύνες. Οι φοιτητές ιατρικής μπορεί επίσης να χρησιμοποιούν τη συναισθηματική αποστασιοποίηση για να προστατεύσουν τον εαυτό τους από την ψυχολογική δυσφορία κατά τη διάρκεια της εργασίας τους ή για να διατηρήσουν τον επαγγελματισμό τους όταν αντιμετωπίζουν ασθενείς.
Ωστόσο, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι οι εμπειρίες θα έχουν αυτό το αποτέλεσμα. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι τα επίπεδα ενσυναίσθησης στους φοιτητές ιατρικής είτε αυξάνονται είτε παραμένουν αμετάβλητα.
Η ενσυναίσθηση δεν είναι ένα σταθερό χαρακτηριστικό.
Σκεφτείτε την ως έναν μυ που μπορεί να αναπτυχθεί με άσκηση. Η ανάπτυξη των δεξιοτήτων ακρόασης, η προσοχή στη γλώσσα του σώματος και η αύξηση της συναισθηματικής νοημοσύνης μπορούν να αυξήσουν την ικανότητά σας να συμπάσχετε με τους άλλους. Το να αγκαλιάζετε τη δική σας ευαλωτότητα και να εξερευνάτε νέες προοπτικές μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Συμβουλή για την οικοδόμηση ενσυναίσθησης
1: Εξασκηθείτε στις δεξιότητες ακρόασης
Δεν μπορείτε να μπείτε στη θέση ενός άλλου ατόμου αν δεν είστε πρόθυμοι να ακούσετε τι έχει να πει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι δεξιότητες ακρόασης αποτελούν ζωτικό μέρος της οικοδόμησης ενσυναίσθησης. Θα πρέπει να προχωρήσετε πέρα από το να προσποιείστε ότι απλά ακούτε. Στοχεύστε στο να ακούσετε τόσο προσεκτικά ώστε να κατανοήσετε την κατάσταση, τις απόψεις και τα συναισθήματα του ατόμου.
Εντοπίστε και απομακρύνετε τα εμπόδια στην ακρόαση. Αν είστε αγχωμένοι, θα δυσκολευτείτε περισσότερο να επικεντρωθείτε στο άλλο άτομο. Σκεφτείτε να αντιμετωπίσετε έναν οποιοδήποτε στρεσογόνο παράγοντα που μπορεί να σας ταλαιπωρεί πριν συνεχίσετε τη συζήτηση. Η πολυπραγμοσύνη είναι ένα άλλο κοινό εμπόδιο στην ενεργητική ακρόαση. Βάλτε στην άκρη το τηλέφωνό σας και σταματήστε ό,τι άλλο κάνετε, ώστε να μπορέσετε να δώσετε στο άλλο άτομο την αμέριστη προσοχή σας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά τη διάρκεια διαφωνιών ή όταν θίγετε ευαίσθητα ή πολύπλοκα θέματα.
Μην διακόπτετε. Όταν διακόπτετε τους ανθρώπους, όχι μόνο διακόπτετε τον ειρμό των σκέψεων τους, αλλά κινδυνεύετε επίσης να παρεξηγήσετε την άποψη που προσπαθούσαν να εκφράσουν. Επιπλέον, αν διατυπώνετε την επόμενη φράση σας ενώ ο άλλος εξακολουθεί να μιλάει, δεν ακούτε πλήρως.
Αποφύγετε την κρίση. Αν ξέρετε ότι διαφωνείτε με κάποιον, μπορεί να βρεθείτε να απαξιώνετε νοερά τα λόγια του καθώς μιλάει. Αλλά είναι καλύτερο να ακούτε με ανοιχτό μυαλό. Μην ασκείτε αμέσως κριτική ή μην επιρρίπτετε ευθύνες ενώ εκείνος μιλάει. Κάντε μια πραγματική προσπάθεια να καταλάβετε από πού προέρχονται.
Δώστε στο άλλο άτομο να καταλάβει ότι ακούτε. Μη λεκτικές ενδείξεις, όπως η διατήρηση της οπτικής επαφής, ένα νεύμα του κεφαλιού, και λεκτικές ενδείξεις, όπως ένα γρήγορο “α-χα”, αφήνουν το άλλο άτομο να καταλάβει ότι έχει την προσοχή σας. Ουσιαστικά τον προσκαλείτε να συνεχίσει. Αν φαίνεται να ονειροπολείτε ή να σκέφτεστε κάτι άλλο, ο ομιλητής μπορεί να το εκλάβει αυτό ως ένδειξη ότι δεν σας ενδιαφέρει.
Παρέχετε ανατροφοδότηση. Αν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε ακούσει ή παρεξηγήσει κάτι λάθος, κάντε μερικές ερωτήσεις παρακολούθησης. Το άτομο μπορεί στη συνέχεια να διευκρινίσει την άποψή του, εάν είναι απαραίτητο.
Συμβουλή 2: Μάθετε να διαβάζετε τη γλώσσα του σώματος
Η ακρόαση δεν αφορά μόνο τη λήψη λεκτικών μηνυμάτων. Οι άνθρωποι μεταφέρουν επίσης πληροφορίες για τη συναισθηματική τους κατάσταση μέσω μη λεκτικών ενδείξεων του σώματος. Η ικανότητα ανάγνωσης της γλώσσας του σώματος είναι χρήσιμη σε όλα τα είδη των κοινωνικών καταστάσεων.
Ίσως έχετε έναν φίλο που λέει συχνά: “Τα πάω καλά”, αλλά μπορείτε να καταλάβετε από τη σκυθρωπή έκφρασή του ότι κάτι δεν πάει καλά. Ή ίσως μπορείτε να εκτιμήσετε το ενδιαφέρον ενός ραντεβού για εσάς με βάση το επίπεδο της οπτικής του επαφής.
Οι άνθρωποι συχνά μεταφέρουν μηνύματα μέσω:
Της έκφρασης του προσώπου. Τα συνοφρύωμα, το χαμόγελο, το διστακτικό χαμόγελο και άλλες εκφράσεις του προσώπου μπορούν να μεταφέρουν τη διάθεση.
Επαφή με τα μάτια. Τα μάτια ενός ατόμου μπορεί να είναι στραμμένα σε ό,τι κι αν είναι εστιασμένο. Τα μεγάλα μάτια μπορεί να μεταφέρουν ενθουσιασμό. Τα πεσμένα βλέφαρα μπορεί να υποδηλώνουν ότι το άτομο είναι κουρασμένο ή ήρεμο.
Φωνή. Ο τόνος της φωνής ενός ατόμου μπορεί να σας πει αν αστειεύεται ή αν είναι σοβαρός. Η ταχύτητα με την οποία μιλάει μπορεί να μεταφέρει αυτοπεποίθηση ή νευρικότητα.
Η στάση του σώματος. Οι άκαμπτοι, σφιγμένοι ώμοι μπορεί να υποδηλώνουν ανησυχία. Οι χαλαροί ώμοι και η σκυφτή στάση του σώματος μπορεί να είναι σημάδι ότι το άτομο είναι άνετο ή βαριέται.
Χειρονομίες. Η έλλειψη χειρονομιών μπορεί να υποδηλώνει συστολή ή δυσφορία. Κάποιος που αισθάνεται χαλαρός και φιλικός μπορεί να χρησιμοποιεί περισσότερο τα χέρια του. Η ταχύτητα και η ένταση των χειρονομιών μπορεί επίσης να μεταφέρει επιθετικότητα ή ενθουσιασμό.
Η ανάγνωση της γλώσσας του σώματος μπορεί να είναι δύσκολη. Δεν χρησιμοποιούν όλοι τα ίδια ακριβώς μη λεκτικά στοιχεία. Και ορισμένες εκφράσεις μπορεί να σημαίνουν πολλαπλά πράγματα. Για παράδειγμα, ένα άτομο χτυπάει το δάχτυλό του στο τραπέζι είτε επειδή νιώθει ανυπόμονος είτε επειδή απολαμβάνει το τραγούδι που παίζει στο βάθος. Δείτε τι πρέπει να λάβετε υπόψη σας όταν προσπαθείτε να κατανοήσετε τη γλώσσα του σώματος κάποιου:
Αναζητήστε τη συνέπεια. Οι μη λεκτικές ενδείξεις θα πρέπει να ταιριάζουν με αυτά που λέει το άλλο άτομο. Αν ο σύζυγός σας λέει ότι είναι αγχωμένος, η νευρικότητα ή το αυλακωμένο μέτωπο μπορεί να ενισχύσει αυτό το μήνυμα. Σε περιπτώσεις όπου η γλώσσα του σώματος δεν ταιριάζει με αυτά που λέγονται, ίσως χρειαστεί να καταβάλλετε μεγαλύτερη προσπάθεια για να καταλάβετε πώς αισθάνεται το άλλο άτομο.
Μην ερμηνεύετε υπερβολικά τα επιμέρους στοιχεία. Αν εστιάσετε υπερβολικά σε κάποιο στοιχείο, είναι πιθανό να παρεξηγήσετε το άλλο άτομο. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι ένα άτομο κοιτάζει μακριά σας δεν σημαίνει ότι δεν ενδιαφέρεται. Μπορεί απλώς να συγκεντρώνει τις σκέψεις του. Όταν διαβάζετε τη γλώσσα του σώματος, εξετάστε πολλαπλά στοιχεία για να αποκτήσετε μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση.
Να έχετε επίγνωση της γλώσσας του σώματός σας
Να θυμάστε ότι τα μη λεκτικά σας στοιχεία μεταδίδουν επίσης μηνύματα στους ανθρώπους γύρω σας. Αν κάθεστε με σταυρωμένα τα χέρια και κοιτάτε μακριά από το άλλο άτομο, μπορεί να το εκλάβει αυτό ως σημάδι ότι δεν θέλετε να μιλήσετε.
Αν θέλετε να ενθαρρύνετε το άτομο να ασχοληθεί μαζί σας, χρησιμοποιήστε θετικά συνθήματα, όπως ένα απαλό χαμόγελο και μια χαλαρή οπτική επαφή, για να εκπέμψετε ζεστασιά. Η εκμάθηση τρόπων διαχείρισης του άγχους μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε ασυνείδητα αρνητικά συνθήματα, όπως το συνοφρύωμα και η άκαμπτη στάση του σώματος.
Συμβουλή 3: Αγκαλιάστε την ευπάθειά σας
Η ενσυναίσθηση απαιτεί να κάνετε τον εαυτό σας ευάλωτο.
Όταν κρύβεστε πίσω από έναν αέρα αδιαφορίας, δυσκολεύετε τους άλλους ανθρώπους να σας εμπιστευτούν ή να σας καταλάβουν. Επίσης, εμποδίζετε τον εαυτό σας να νιώσει και να κατανοήσει το πλήρες φάσμα των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να ανοιχτείτε:
Αναπροσαρμόστε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεστε την ευαλωτότητα. Ίσως έχετε διδαχθεί ότι είναι ένδειξη αδυναμίας. Το να ανοίγεστε στους άλλους -εμπιστεύεστε ότι θα σας ακούσουν και θα αποδεχτούν εσάς και τα ελαττώματά σας- απαιτεί θάρρος.
Μιλήστε. Πείτε στα αγαπημένα σας πρόσωπα πώς αισθάνεστε πραγματικά. Αυτό απαιτεί να αναλογιστείτε τη δική σας συναισθηματική κατάσταση καθώς και να εξασκηθείτε στο να είστε ανοιχτοί με τους άλλους. Να είστε προετοιμασμένοι να δεχτείτε και να επικοινωνήσετε έντονα συναισθήματα, όπως ντροπή, ζήλια και θλίψη. Όσο περισσότερο μιλάτε για τα συναισθήματα, τόσο πιο άνετα θα νιώθετε. Θα παρατηρήσετε επίσης ότι οι άλλοι άνθρωποι θα είναι πιο πρόθυμοι να σας ανοιχτούν σε αντάλλαγμα.
Πείτε αυτό που χρειάζεστε. Κάντε συνήθεια να εκφράζετε τις ανάγκες σας. Χρειάζεστε κάποιον για να ξεσπάσετε; Ή ίσως χρειάζεστε φυσική βοήθεια για κάτι. Το να μιλάτε για τις ανάγκες σας είναι πιο υγιές από το να υποφέρετε στη σιωπή. Όχι μόνο κάνει τη ζωή σας ευκολότερη, αλλά κάνει επίσης τους αγαπημένους σας να αισθάνονται ότι τους εμπιστεύεστε και ότι τους χρειάζεστε.
Χαλαρώστε. Αν δυσκολεύεστε να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας ή να εκφράσετε τις ανάγκες σας, κάντε ένα βήμα τη φορά. Ίσως μπορείτε να πείτε στο φίλο σας για κάτι που σας απογοήτευσε σχετικά με την εργάσιμη ημέρα σας. Μπορείτε επίσης να του πείτε για σημεία της ημέρας σας που σας έκαναν να νιώσετε ενθουσιασμένοι και χαρούμενοι. Ή ξεκινήστε κάνοντας ένα μικρό αίτημα προς τον σύντροφό σας: “Μπορούμε να πάμε μια βόλτα μαζί απόψε; Το περπάτημα με βοηθάει να νιώθω λιγότερο αγχωμένη”.
Μην ασχολείστε πάρα πολύ με τη φήμη ή την τελειότητά σας. Αν είστε υπερβολικά επικεντρωμένοι στο πώς σας αντιλαμβάνονται οι άλλοι άνθρωποι, μπορεί να διστάσετε να είστε ειλικρινείς. Ίσως αισθάνεστε ότι πρέπει να δημιουργήσετε ένα προσωπείο για να φαίνεστε δυνατοί και αδιατάραχτοι. Προσπαθήστε να αφήσετε αυτή την ιδέα και αρχίστε να αγκαλιάζετε τις ατέλειες σας. Η ειλικρίνεια θα σας φέρει πιο κοντά στους ανθρώπους που έχουν σημασία.
Συμβουλή 4: Βελτιώστε τη συναισθηματική νοημοσύνη
Η συναισθηματική νοημοσύνη (μερικές φορές ονομάζεται συναισθηματικό πηλίκο ή EQ) είναι η ικανότητά σας να αναγνωρίζετε τα συναισθήματα και να τα χρησιμοποιείτε με τρόπους που βελτιώνουν τη ζωή σας. Για παράδειγμα, κάποιος με υψηλό EQ ξέρει πώς να ανακουφίζει το δικό του άγχος καθώς και να αποκλιμακώνει έντονες διαφωνίες. Το EQ ενισχύει επίσης την ικανότητά σας να συμπάσχετε με τους άλλους, καθώς περιλαμβάνει την αναγνώριση και κατανόηση των συναισθημάτων τους.
Η συναισθηματική νοημοσύνη συχνά ορίζεται από τέσσερα χαρακτηριστικά: αυτοδιαχείριση, αυτογνωσία, κοινωνική ευαισθητοποίηση και διαχείριση σχέσεων. Ακολουθούν συμβουλές για την ανάπτυξη του καθενός από αυτά:
Βελτιώστε την αυτοδιαχείριση μαθαίνοντας τρόπους αντιμετώπισης του στρες. Το άγχος μπορεί να σας δυσκολέψει να είστε παρόντες, μειώνοντας την ικανότητά σας να αξιολογείτε τα συναισθήματα και τις κοινωνικές καταστάσεις. Έτσι, η εκμάθηση μερικών στρατηγικών αντιμετώπισης του στρες είναι ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση του EQ σας. Εξασκηθείτε σε τεχνικές χαλάρωσης, όπως η βαθιά αναπνοή, για να σας βοηθήσουν να παραμείνετε ήρεμοι στη στιγμή. Άλλες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης και του διαλογισμού, είναι ενέργειες που μπορείτε να κάνετε κάθε μέρα για να μειώσετε το συνολικό σας στρες.
Αυξήστε την αυτογνωσία με πρακτικές ενσυνειδητότητας. Η ενσυνειδητότητα περιλαμβάνει την εστίαση στην παρούσα στιγμή.
Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε αυτό για να συνδεθείτε και να αποδεχτείτε όποια συναισθήματα νιώθετε αυτή τη στιγμή. Είστε αναστατωμένοι; Είστε ανήσυχοι; Αντί να χαρακτηρίζετε αυτά τα συναισθήματα ως “κακά” ή “αρνητικά”, καλλιεργήστε την περιέργεια γι’ αυτά. Τι τα προκάλεσε; Πώς τα αισθάνεστε σωματικά; Επηρεάζουν τις αλληλεπιδράσεις σας με τους άλλους; Εκτός του ότι σας κάνει να έχετε μεγαλύτερη αυτογνωσία, αυτή η πρακτική μπορεί να βελτιώσει την ικανότητά σας να επεξεργάζεστε τα συναισθήματα και να αυξήσει τη συναισθηματική ευημερία.
Αυξήστε την κοινωνική επίγνωση εστιάζοντας στους άλλους ανθρώπους. Η ενσυνειδητότητα μπορεί να σας βοηθήσει και σε αυτό το έργο. Στοχεύστε στο να είστε παρόντες με όποιον και αν συναναστρέφεστε. Πώς είναι η γλώσσα του σώματός τους; Υπάρχει κάποιο θέμα στο οποίο επιστρέφουν συνεχώς; Συνδέστε αυτή την κοινωνική επίγνωση με την αυτογνωσία σας. Λέει ή κάνει το άτομο κάτι που σας ανακινεί τα συναισθήματά σας; Ίσως η γλώσσα του σώματός του να σας κάνει να αισθάνεστε άνετα. Ή ίσως λένε κάτι που σας κάνει να αγχώνεστε.
Χρησιμοποιήστε δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων για τη διαχείριση των σχέσεων. Ακόμη και όταν αλληλεπιδράτε με τον καλύτερο φίλο σας ή το πιο στενό μέλος της οικογένειάς σας, είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν διαφωνίες. Μπορεί να έχετε διαφορετικές απόψεις για την πολιτική. Ή ίσως τα σχέδιά σας για κοινές διακοπές δεν ταιριάζουν. Ίσως ο ένας από εσάς να προσβάλλει κατά λάθος τον άλλον. Το να ξέρετε πώς να συμβιβάζεστε και να ασκείτε τη συγχώρεση μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε αυτές τις αναπόφευκτες συγκρούσεις.
Συμβουλή 5: Εξερευνήστε νέες προοπτικές
Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να νιώσουν ενσυναίσθηση προς τους ανθρώπους που είναι παρόμοιοι με αυτούς. Μπορεί να αισθάνεστε πιο πρόθυμοι να συμπάσχετε και να βοηθήσετε κάποιον που συμπεριφέρεται όπως εσείς, έχει τους ίδιους στόχους με εσάς ή βιώνει παρόμοιες δυσκολίες. Δυστυχώς, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προκαταλήψεις ενσυναίσθησης όταν πρόκειται για διαφορές σε παράγοντες όπως η φυλή, η θρησκεία ή ο πολιτισμός. Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να το αντιμετωπίσετε αυτό.
Εκθέστε ενεργά τον εαυτό σας σε νέες προοπτικές. Αν είστε άθεος, παρακολουθήστε μια θρησκευτική τελετή. Αν είστε πολιτικά συντηρητικός, ακούστε podcasts που παρουσιάζουν μια φιλελεύθερη προοπτική. Αν έχετε συνηθίσει τη ζωή στην πόλη, περάστε λίγο χρόνο σε αγροτικές κοινότητες. Αναζητήστε κοινά σημεία, αλλά και αναγνωρίστε τις διαφορές. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να συμφωνείτε με κάθε προοπτική που συναντάτε. Ωστόσο, το να αφιερώσετε χρόνο για να ακούσετε απλώς με ανοιχτό μυαλό μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε την ανθρωπιά σε ανθρώπους με διαφορετικό υπόβαθρο ή απόψεις.
Ακόμη, η ενασχόληση με τις προοπτικές φανταστικών χαρακτήρων μπορεί να ενισχύσει την ενσυναίσθησή σας. Καθώς διαβάζετε ένα μυθιστόρημα, προσπαθείτε να κατανοήσετε τα κίνητρα, τους στόχους και τις συναισθηματικές καταστάσεις ενός χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, ασκείτε την ικανότητά σας να ενστερνίζεστε. Το ίδιο ισχύει κάθε φορά που παρακολουθείτε μια τηλεοπτική εκπομπή ή μια ταινία που βασίζεται σε χαρακτήρες. Σκεφτείτε να αγκαλιάσετε μυθιστορήματα, ταινίες και άλλα έργα τέχνης που έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο. Για παράδειγμα, αν είστε λευκοί, διαβάστε περισσότερα βιβλία από Λατίνους συγγραφείς.
Να είστε πρόθυμοι να αμφισβητήσετε τις υποθέσεις σας. Καθώς συναναστρέφεστε με ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής, είναι πιθανό να διαπιστώσετε ότι πολλές από τις προηγούμενες αντιλήψεις σας γι’ αυτούς ήταν ανακριβείς. Δεν πειράζει να παραδεχτείτε ότι κάνετε λάθος. Αντιμετωπίστε το ως εμπειρία μάθησης. Μπορείτε επίσης να αρχίσετε να αμφισβητείτε τις υποθέσεις σας σε καθημερινές καταστάσεις. Ίσως ο φίλος σας να έχει σοβαρό λόγο που άργησε να έρθει. Ίσως εκείνος ο ταξιτζής να ήταν αγενής επειδή βρισκόταν υπό έντονο άγχος. Εξασκηθείτε στη χρήση του “τι θα γινόταν αν” για να εξετάσετε άλλες προοπτικές.
Είναι αλήθεια ότι η ανάπτυξη ενσυναίσθησης είναι ένας τρόπος να διευρύνετε τον κοινωνικό σας κύκλο και να ενισχύσετε την ευτυχία σας. Αλλά μην παραβλέπετε τα οφέλη που έχει και για τους ανθρώπους που συναντάτε. Η ενσυναίσθηση μπορεί να έχει πολλαπλές επιδράσεις. Καθώς αφιερώνετε χρόνο για να ακούσετε πραγματικά τους άλλους, τους παρέχετε κάποιο επίπεδο συναισθηματικής άνεσης. Και είναι πιθανό να τους διευκολύνετε να εμπιστεύονται, να παρηγορούν και να συμπάσχουν με ακόμα περισσότερους ανθρώπους.
Happylife Team
